ChatGPT, Copilot, Gemini czy iCloud – te nazwy coraz częściej pojawiają się w naszym codziennym życiu. W dobie bardzo szybkiego rozwoju i rosnącej roli sztucznej inteligencji nauczyciele także mają dostęp do rozwiązań, które mogą znacząco usprawnić ich pracę. Zastanówmy się, czy narzędzia oparte na generatywnej sztucznej inteligencji mogą pomóc nauczycielom w planowaniu, realizacji i ewaluacji przedsięwzięcia, jakim jest projekt edukacyjny.
Przykładami takich narzędzi są wspomniane już: ChatGPT, Copilot, Gemini czy iCloude. To tylko niektóre z najważniejszych rozwiązań. Musimy mieć świadomość, że z dnia na dzień powstają kolejne narzędzia oparte na sztucznej inteligencji, a te istniejące cały czas są rozwijane. W tym artykule spróbujemy przeanalizować możliwości ich zastosowania w pracy nauczyciela. Nie zabraknie praktycznych wskazówek dotyczących efektywnego zastosowania ChatGPT w planowaniu, realizacji i ewaluacji projektów edukacyjnych.
Planowanie projektu – od pomysłu do harmonogramu
Każdy projekt edukacyjny zaczyna się od pomysłu. Często to właśnie na tym etapie nauczyciel napotyka pierwsze trudności: jak sformułować cele projektu? Jak dobrać metody pracy? Jakie zasoby będą potrzebne? Tu z pomocą przychodzi ChatGPT.
Generowanie pomysłów
Kolejnym krokiem jest generowanie pomysłów związanych z realizacją zdefiniowanych celów projektu. ChatGPT świetnie sprawdza się jako narzędzie do „burzy mózgów”. Wystarczy zadać mu pytanie: „Jakie ciekawe projekty edukacyjne mogę zrealizować z moimi uczniami w klasie VII w ramach edukacji ekologicznej?” i w ciągu kilku sekund otrzymujemy kilka propozycji. Warto dokładnie precyzować swoje oczekiwania. Lepiej jest szczegółowo określić, aby podał 10 pomysłów na realizację wskazanego projektu, ponieważ wtedy otrzymujemy dokładnie taką liczbę odpowiedzi. Z ChatGPT jest trochę jak z ludźmi, jeśli chodzi o generowanie pomysłów. Kiedy ktoś nas poprosi, abyśmy podali 10 pomysłów na realizację konkretnego zagadnienia, w pierwszej kolejności sięgamy po te najbardziej oczywiste, znane nam. Ale kiedy mamy podać kolejne pięć, to już musimy być bardziej kreatywni. Dlatego warto przeprowadzić z ChatGPT pogłębioną rozmowę, prosząc o najpierw np. pięć pomysłów, a potem o jeszcze więcej. W ten sposób otrzymujemy obszerną listę propozycji.
Tworzenie celów projektu
Po wybraniu tematu warto poprosić ChatGPT o sformułowanie celów, najlepiej zgodnych z podstawą programową. Możemy podać mu wytyczne, np.: „Sformułuj cele edukacyjne projektu dotyczącego zmian klimatycznych dla klasy VII, zgodne z interdyscyplinarnym podejściem”. To znacznie przyspiesza pracę i pozwala uniknąć pominięcia ważnych aspektów. Bardzo czasochłonne jest przeanalizowanie podstaw programowych z kilku (a najlepiej byłoby ze wszystkich) przedmiotów, aby mieć świadomość, jakie treści zrealizujemy. Zaproszenie do współpracy ChatGPT pozwoli nam dokładnie przeanalizować treści i do nich się odnieść.
Opracowanie harmonogramu
Planowanie czasu to kluczowy element sukcesu projektu. ChatGPT może pomóc w stworzeniu realistycznego harmonogramu, uwzględniającego liczbę godzin lekcyjnych, dostępność zasobów i kluczowe terminy. Możemy zadać pytanie: „Zaproponuj harmonogram 6-tygodniowego projektu edukacyjnego dla uczniów klasy VIII, uwzględniając pracę zespołową i prezentację wyników”. Tutaj warto wskazać datę rozpoczęcia i zakończenia pracy nad projektem oraz ważne daty, tzw. „kamienie milowe” w jego realizacji. ChatGPT daje nam możliwość wygenerowania materiału w formacie, np.: Word, PDF czy Excel. Warto też poznać narzędzia do nadzorowania realizacji projektu. Po wpisaniu promtu: „Podaj pięć narzędzi do nadzorowania realizacji projektu” otrzymujemy listę. Jako ciekawostkę dodam, że ChatGPT podał nazwy odpowiednich aplikacji. Wystarczy dodać do powyższego promptu informację, że chcemy narzędzia offline i otrzymujemy propozycje takie jak: tablica korkowa, flipchart, dziennik projektowy, karty zadań, metoda kanban czy mapy myśli.
Jeśli chcemy poznać, na czym polega wykorzystanie wybranego narzędzia, to nic trudnego. Idziemy krok dalej i dopytujemy ChatGPT.
Realizacja projektu – ChatGPT jako wsparcie w pracy z uczniami
Po etapie planowania nadchodzi czas na działanie. ChatGPT może pełnić rolę wsparcia zarówno dla nauczyciela, jak i dla uczniów.
Tworzenie materiałów dydaktycznych
ChatGPT może pomóc w przygotowaniu materiałów edukacyjnych, scenariuszy lekcji czy instrukcji do zadań. Możemy poprosić go o opracowanie quizów, testów wiedzy czy scenariuszy debat. Przykładowo, pytając: „Przygotuj zestaw pytań do debaty o wpływie sztucznej inteligencji na środowisko”, otrzymujemy gotowy zestaw zagadnień do wykorzystania w klasie. Pamiętajmy, że możemy wygenerowane materiały pobrać w formie pliku. Wystarczy użyć promptu: „Wygeneruj do pliku pdf”.
Chat GPT pomoże nam również w poszukaniu i dobraniu odpowiednich rozwiązań technologicznych. Jeśli szukam aplikacji do stworzenia animacji poklatkowej, to po sformułowaniu odpowiedniego promptu, np.: „Podaj pięć bezpłatnych programów do tworzenia animacji poklatkowej, podaj linki i krótki opis”, otrzymamy interesujące nas dane.
Indywidualizacja nauczania z ChatGPT
Każdy uczeń ma inne potrzeby edukacyjne. ChatGPT może generować materiały dostosowane do różnych poziomów umiejętności. Jeśli mamy ucznia, który potrzebuje dodatkowego wsparcia, możemy poprosić o wytłumaczenie trudnych zagadnień w prostszy sposób, np.: „Wytłumacz pojęcie zrównoważonego rozwoju w sposób zrozumiały dla 12-latka”. „Przygotuj tutorial krok po kroku, jak stworzyć awatara w programie D-ID”.
Wsparcie dla uczniów
Uczniowie mogą korzystać z ChatGPT jako pomocnika przy pisaniu raportów, podsumowań czy analiz. Oczywiście wymaga to nauczenia ich krytycznego podejścia do treści generowanych przez AI, ale umiejętność korzystania z tego typu narzędzi będzie dla nich bardzo wartościowa w przyszłości. Dla przykładu możemy wykorzystać dane zebrane w arkuszu kalkulacyjnym (dane pomiarowe, wyniki ankiety, itp.), a następnie z pomocą ChatGPT dokonać analizy tych danych.
Ocena projektu to jeden z najtrudniejszych etapów – wymaga analizy wyników, refleksji i często dużo pracy administracyjnej. Tutaj również ChatGPT okazuje się
Tworzenie narzędzi ewaluacyjnych
Możemy poprosić ChatGPT o stworzenie ankiety podsumowującej projekt, np.: „Stwórz ankietę dla uczniów oceniającą projekt ekologiczny – uwzględnij pytania o poziom zaangażowania, przydatność wiedzy i ocenę pracy zespołowej”. Dzięki temu uzyskamy wartościowe opinie uczniów, co pozwoli lepiej dostosować przyszłe działania edukacyjne. Możemy także poprosić o wskazanie narzędzi, które pozwolą na przeprowadzenie takiej ewaluacji.
Analiza wyników
ChatGPT pomoże również w interpretacji wyników ankiet i raportów. Możemy wprowadzić dane i poprosić o ich analizę, np.: „Podsumuj wyniki ankiety, w której 80% uczniów oceniło projekt jako bardzo ciekawy, ale 40% miało trudności z zadaniami zespołowymi. Jakie rekomendacje można sformułować na przyszłość?” Wygenerowane wnioski mogą przyczynić się do lepszego dostosowania metod pracy oraz usprawnienia organizacji projektu w kolejnych edycjach. Możemy także dostarczyć dane w formie arkusza kalkulacyjnego (np. Excel) i na ich podstawie przeprowadzić analizę.
ChatGPT raportuje
Nauczyciel może także wykorzystać ChatGPT do przygotowania raportu z realizacji projektu. Wystarczy podać kluczowe informacje, a ChatGPT pomoże w ich uporządkowaniu i sformułowaniu podsumowania. Co więcej, na podstawie analizy ewaluacyjnej można stworzyć zalecenia dotyczące przyszłych działań, wskazując, które elementy projektu były najbardziej efektywne, a które wymagają poprawy.
Asystent nauczyciela
ChatGPT (oraz inne podobne takie jak: Copilot, Gemini czy iCloude, itp.) to narzędzie, które może realnie usprawnić pracę nauczyciela na każdym etapie realizacji projektu edukacyjnego. Od generowania pomysłów, przez planowanie, po ewaluację – sztuczna inteligencja pozwala zaoszczędzić czas, zorganizować działania i dostosować materiały do potrzeb uczniów. Kluczem jest jednak świadome i krytyczne korzystanie z tego narzędzia, tak, by było ono wsparciem, a nie zastępstwem nauczyciela. Warto eksperymentować i włączać AI do swojej praktyki dydaktycznej – może się okazać, że stanie się nieocenionym sprzymierzeńcem w edukacji przyszłości.
W pracy z takimi narzędziami pamiętajmy zawsze o ochronie danych wrażliwych.
