Podkasty są na topie, a w szczególności te edukacyjne. Boisz się, że jest to jednak za duże przedsięwzięcie? Dowiesz się, o jakich elementach musisz pomyśleć, zanim zaczniesz realizować projekt oraz jak poradzić sobie bez posiadania profesjonalnego sprzętu.
Podkasty to nasze nowe radio. Kiedyś to ono towarzyszyło nam w codziennych obowiązkach, dziś słuchamy materiałów zamieszczanych na YouTube czy Spotify. Jaka tematyka nas najbardziej interesuje? Kryminały, lifestyle i nauka (Panel Ariadna dla „Wprost”, 2022). Materiały audio są świetnym nośnikiem wiedzy, a ich przewagą jest to, że możemy posłuchać ich wszędzie, w każdym momencie oraz często do nich wracać, ponieważ nie znikają. Nie jesteśmy ograniczeni czasem ich emisji. W dodatku sami decydujemy, jak długo będziemy słuchać danego materiału i kiedy go dokończymy. Główną motywacją użytkowników jest zdobywanie wiedzy (Eurozet, 2023), a za pomocą podkastów możemy to robić niemal niezauważalnie.
Podkasty – dlaczego warto?
… i dlaczego warto robić to właśnie w szkole? Jednym z powodów jest aktywizacja i integracja uczniów, która pozwoli im rozwinąć swoje pasje w zakresie tworzenia materiałów audio. Jednym z zawodów, który chcieliby wykonywać młodzi ludzie, jest youtuber (Zawód wymarzony – YouTuber, 2022), dlatego warto zaznajamiać ich z elementami mediów internetowych. Zacznij od podkastów! Produkowanie takich materiałów to również pretekst do prowadzenia edukacji medialnej w szkole. Przydadzą się nie tylko elementy teoretyczne, ale również praktyczne umiejętności, których uczniowie nabędą przed mikrofonem. Idąc dalej w świat, będą dysponowali bardziej rozwiniętymi kompetencjami cyfrowymi oraz miękkimi, które są pożądane na rynku pracy.
Podkasty – zanim zaczniesz
Jak myślisz, z czym wiąże się wyprodukowanie podkastu? Pierwsze, co prawdopodobnie przychodzi Ci do głowy, to posiadanie odpowiedniego sprzętu. Jest to oczywiście trafna odpowiedź, ale o czym jeszcze powinieneś/naś pamiętać? Zawartość, forma, praca z mikrofonem czy dystrybucja materiału to również ważne elementy, bez których nie byłoby podkastu.
- Zawartość
Zanim zaczniesz nagrywać swój pierwszy podkast, zastanów się nad jego tematyką, czasem trwania, częstotliwością publikacji. Nie chcemy sytuacji, w której odcinek będzie skrajnie różny od tematu przewodniego podkastu, dla którego słuchacze kliknęli „zaobserwuj”. Koniecznie zaplanuj również harmonogram ukazywania się odcinków na wybranej przez siebie platformie. Dotyczy to również miejsca, w którym powstanie materiał. Co, gdy sala nagrań będzie niedostępna i tym samym odcinek będzie miał opóźnioną publikację? Spróbuj tego unikać. - Forma
To coś, nad czym wiele osób się nie zastanawia, ponieważ wyczuwa to intuicyjnie. Wybór formy podkastu związany jest z podjęciem decyzji, ile osób będzie uczestniczyło w prezentowaniu materiału przed mikrofonem oraz czy sięgnąć po monolog czy wywiad. A może podczas odcinka mają się pojawić jakieś stałe segmenty, np. pytania do nauczyciela. W projektowaniu formy kieruj się tym, co będzie atrakcyjne dla Twoich słuchaczy, czyli w tym przypadku społeczności szkolnej. - Praca z mikrofonem
Możemy mieć sprzęt światowej klasy, jeśli chodzi o rejestrację dźwięku, świetnie przygotowany materiał pod kątem merytorycznym, ale te elementy zostaną zepchnięte na drugi plan, jeśli nie zadbamy o poprawność pracy przy mikrofonie. Nagrywanie podkastu nie polega na mówieniu w sposób, który znamy. Wiąże się to z uważnością w akcentowaniu słów oraz wypowiadaniem ich w całości („bez zjadania” końcówek). Zanim zaczniesz nagrywać, koniecznie zorganizuj zajęcia z dykcji oraz zaproponuj uczniom rozgrzewki językowe, które wpłyną na jakość wymowy. - Dystrybucja
Nagrałeś swój pierwszy materiał i co teraz? Czas, aby ujrzał światło dzienne! Najpopularniejszym i najprostszym sposobem, aby rozpocząć dystrybucję podkastu jest publikacja odcinków na platformie YouTube. Jej zaletą jest to, że ani twórca, ani odbiorca nie muszą uiszczać żadnej opłaty. W dodatku platforma jest intuicyjna, dzięki czemu każdemu będzie łatwo dotrzeć do materiału.
Warto zastanowić się, czy nie rozszerzyć kanału dystrybucji na inne popularne platformy, na których posłuchamy podkastów. Wśród tych najbardziej znanych znajdują się: Spotify, Google Podkast czy Apple Podkast. Przy pomocy strony Spotify for podcasters umieścisz swoje materiały za darmo na każdej z nich.
Zaplecze techniczne
Wróćmy na chwilę do początku i zastanówmy się nad sposobami rejestrowania dźwięku. Na podstawie tego materiału zrozumiesz podstawowe różnice między elementami technicznymi, takimi jak mikrofony czy rejestratory. Dowiesz się także, czego nie powinno zabraknąć w walizce realizatora.
- Mikrofon
Pojemnościowy czy dynamiczny? Na każdym z nich nagrasz podkast, reszta zależy od nakładów finansowych, jakie posiadasz. Najczęściej podkasty są realizowane za pomocą mikrofonów dynamicznych, które zbierają dźwięk w momencie, gdy mówimy bezpośrednio do nich. Natomiast mikrofony pojemnościowe służą do zbierania dźwięku na większą odległość. To spowoduje, że gdy będziemy chcieli nagrać rozmowę, to na ścieżkach zarejestruje się mowa wszystkich uczestników. Gdy użyjemy mikrofonu dynamicznego, ten problem znika. - Rejestrator
Jeśli postawisz na mikrofon, który można podpiąć do komputera lub laptopa za pomocą kabla USB – sprawa jest prosta. Wtedy wystarczy odpowiedni program do zapisania ścieżki. Jednak musisz być świadomy, że na rynku istnieją sprzęty, które będą potrzebowały zewnętrznej karty dźwiękowej, aby móc później za pomocą programu w komputerze zapisać dźwięk, lub rejestratora, który zrobi to na karcie pamięci. W przypadku nagrania szkolnego podkastu - Akcesoria
W walizce realizatora nie powinno zabraknąć również słuchawek, za pomocą których usłyszysz swój głos podczas nagrania. Ważnymi elementami są osłony na mikrofon, które m.in. zniwelują na nagraniu wymawiane przez ciebie głoski wybuchowe. Możesz wybrać tradycyjną gąbkę mikrofonową lub pop filtr. Pamiętaj także, że pomieszczenie, w którym nagrywasz musi mieć odpowiednie wygłuszenie. Możesz to zrobić za pomocą paneli akustycznych. Jeśli jednak to rozwiązanie nie jest dla Ciebie odpowiednie, warto zaopatrzyć się w sound shield, czyli wygłuszoną tarczę dźwiękową w postaci półokręgu, którą postawisz bezpośrednio za mikrofonem.
Zasoby finansowe
Twoja placówka nie ma funduszy, aby móc przeznaczyć pieniądze na zakup nowego sprzętu, a podmioty miejskie nie wyraziły chęci współpracy przy tworzeniu podkastu – nic straconego. Za pomocą kilku rzeczy obecnych w środowisku domowym jesteś w stanie zrekompensować brak profesjonalnej oprawy technicznej. Co to takiego?
- Smartfon
Nowoczesne telefony komórkowe są świetnym narzędziem rejestrującym dźwięk. Jeśli nie posiadasz profesjonalnego mikrofonu, śmiało możesz zastąpić go dyktafonem w telefonie. Zarejestrowany materiał wystarczy zgrać na komputer w celu dalszej obróbki lub dokonać tego za pomocą aplikacji mobilnych. - Rajstopy
Jakość dźwięku nagranego za pomocą telefonu poprawisz, naciągając rajstopy lub skarpetkę na telefon. W prosty sposób wyeliminujesz częściowo głoski wybuchowe. Dodatkowo ustaw smartfon pod kątem 45 stopni od twarzy, co wzmocni efekt. - Wytłaczanki od jajek
Została wyznaczona sala, w której można nagrywać materiały, ale nie jest ona odpowiednio przygotowana, w tym wygłuszona? Z pomocą przyjdą Ci papierowe wytłaczanki do jajek. Przez swoją nieregularną budowę świetnie radzą sobie z wygłuszeniem. Wystarczy, że w rogu pokoju przyczepisz je rozłożone do ściany i postawisz przed nimi mikrofon. Jeśli to rozwiązanie okaże się za mało skuteczne, możesz zapełnić salę materiałami. Pomogą: długie i grube firany, koce czy dywany. Zorganizuj półkę z książkami, co również pomoże w ograniczeniu pogłosu.
Montaż i korekta dźwięku
To Twoja przewaga! Naganie z telefonu również może świetnie brzmieć, dlaczego? Bo dokonałeś właściwej korekcji dźwięku. W prostych działaniach montażowych pomoże ci darmowy program AudaCity. Wytniesz ciszę z nagrania, dorzucisz jingiel czy wyciszysz niepotrzebne dźwięki. W dodatku poprawisz jakość dźwięku, „odszumając” nagranie. Teraz już nikt nie zorientuje się, że materiał został zarejestrowany za pomocą smartfona.
Ekscytacje i kryzysy
Oczywiście nie możemy zapomnieć o tytule! Pamiętaj, aby był możliwie jak najkrótszy i oryginalny, co sprawi, że odbiorca szybko go zapamięta. Samo słowo „oryginalność” też jest bardzo istotne, ponieważ musimy się czymś wyróżnić spośród innych podkastów dostępnych na rynku. Zastanów się, co nowego może wnieść Twój podkast dla grupy docelowej i komunikuj to.
Źródła:
- Panel Ariadna dla Wprost – Raport, 2022, https://embed.wprost.pl/_f/elements/2022-07/eWprostPODKASTY.pdf
- Znaczący wzrost słuchalności podcastów w Polsce [RAPORT cz. 1], 2024, https://newsroom.eurozet.pl/308187-znaczacy-wzrost-sluchalnosci-podcastow-w-polsce-raport-cz-1
- Zawód wymarzony – YouTuber. Koszty i zarobki, 2022, https://digitalandmore.pl/zawod-wymarzony-youtuber-koszty-i-zarobki/
Więcej:
- Szeląg, O. (2023). Podcast as a Tool to Popularize Political Science Knowledge into Non-Academic Audiences: The Case of Universities’ Podcasts in Poland. HAPSc Policy Briefs Series, 4(1), 15–20. https://doi.org/10.12681/hapscpbs.35179
- Szeląg O. 2023. Dobre praktyki w adaptacji nowych form audialnych jako narzędzi wspierających edukację. Kazus podcastów edukacyjnych. [w:] Narożna Dominika, Lissewski Piotr (red.). Nauka a praktyka społeczna. Uniwersytet i przemysł. Wydawnictwo Naukowe FNCE: Poznań. DOI: 10.5281/ZENODO.8156194.
- Bojar P., Borodkina N., Ględa S., Ruła P., Szeląg O., Kardaś J., Wesołowska A. (red.). 2024. Warsztaty medialne jako narzędzie wspierania rozwoju kompetencji przyszłości. Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, Poznań.
