Zdrowie i edukacja – te dwa elementy zostały połączone w nowy przedmiot, który od września 2025 roku pojawi się w polskich szkołach. Co ta zmiana przyniesie uczniom, nauczycielom i rodzicom? Jakie cele wyznacza nowe rozporządzenie? I wreszcie – w jaki sposób możemy wykorzystać nowoczesne technologie, by efektywnie prowadzić zajęcia o zdrowiu? Sprawdźmy!
Zdrowie w centrum uwagi – czym jest nowy przedmiot?
Zdrowie stanie się głównym tematem nowego przedmiotu szkolnego – edukacji zdrowotnej, który od roku szkolnego 2025/2026 będzie realizowany w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. W klasach IV – VIII uczniowie będą uczęszczać na jedną godzinę zajęć tygodniowo. W szkołach ponadpodstawowych – liceum, technikum oraz branżowej szkole I stopnia – zaplanowano dwie godziny w całym cyklu kształcenia.
Edukacja zdrowotna nie będzie przedmiotem obowiązkowym. Rodzice uczniów lub sami uczniowie, jeśli są pełnoletni, mogą zrezygnować z udziału w zajęciach, składając pisemne oświadczenie do dyrektora szkoły. Lekcje z edukacji zdrowotnej nie będą oceniane i nie wpłyną na promocję ucznia/uczennicy do następnej klasy ani na ukończenie przez nich szkoły.
Przedmiot mogą prowadzić nauczyciele z przygotowaniem pedagogicznym oraz kwalifikacjami w zakresie edukacji zdrowotnej. Uprawnienia będą mieć m.in. nauczyciele biologii, wychowania fizycznego, wychowania do życia w rodzinie, psychologowie, pedagodzy, a także osoby z wykształceniem medycznym, np.: lekarze, pielęgniarki czy ratownicy medyczni. Możliwe będzie także prowadzenie zajęć przez zespół nauczycieli reprezentujących różne specjalizacje.
Korzyści dla ucznia
Wprowadzenie edukacji zdrowotnej to krok ku nowoczesnemu, kompleksowemu podejściu do wychowania i profilaktyki. Zawartość programowa edukacji zdrowotnej znacznie wykracza poza to, co do tej pory było przekazywane w ramach wychowania do życia w rodzinie.
Uczniowie będą mieli okazję przyjrzeć się bliżej sobie i swojemu zdrowiu. Będą poruszać tematy zdrowia fizycznego oraz aktywności fizycznej. Nauczą się podstaw zdrowego odżywiania. Poznają mechanizmy dbania o zdrowie psychiczne i zdrowie społeczne.
W programie nie zabraknie także tematów związanych z dojrzewaniem, zdrowiem seksualnym, zdrowiem środowiskowym, korzystaniem z Internetu oraz profilaktyką uzależnień.
W szkołach ponadpodstawowych uczniowie dodatkowo pochylą się nad zagadnieniami wartości i postaw oraz funkcjonowaniem systemu ochrony zdrowia.
Cele edukacji zdrowotnej
Głównym celem edukacji zdrowotnej jest wyposażenie uczniów w kompetencje, które ułatwią im dbałość o zdrowie przez całe życie. Nowy przedmiot nie tylko przekazuje wiedzę, ale również rozwija umiejętności i postawy potrzebne w codziennym funkcjonowaniu.
Edukacja zdrowotna ma budować potencjał zdrowotny uczniów oraz ich otoczenia. Lekcje będą ukierunkowane na praktyczne aspekty dbania o siebie i innych. To nie tylko teoria, ale konkretne narzędzia i wskazówki.
Szczególnie cennym pojęciem jest „alfabetyzm zdrowotny”. To zestaw wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych pozwalających na trafne rozpoznawanie potrzeb zdrowotnych własnych i otoczenia. Uczniowie nauczą się nie tylko, jak dbać o siebie, ale także dowiedzą się, jak wspierać innych w ich zdrowotnych potrzebach.
Praktyczne wskazówki dla nauczycieli
Wprowadzenie edukacji zdrowotnej wiąże się z nową rolą nauczyciela – przewodnika, który nie tylko przekazuje wiedzę, ale też wspiera uczniów w rozwijaniu samoświadomości i wrażliwości. Kluczowe jest, aby zajęcia były nie tylko atrakcyjne, ale i bezpieczne emocjonalnie. Tematy poruszane na lekcjach mogą dotykać osobistych przeżyć uczniów, dlatego tak ważne jest budowanie relacji opartych na zaufaniu i otwartości.
Lekcje edukacji zdrowotnej powinny łączyć aktywizujące metody – quizy, gry, pracę w grupach czy burzę mózgów – z przestrzenią do rozmowy i refleksji. Warto wykorzystywać nowoczesne narzędzia, które czynią zajęcia ciekawszymi i bardziej angażującymi. Przykładowo:
- Canva – pozwala tworzyć atrakcyjne plakaty, infografiki i prezentacje, które wspierają przyswajanie treści.
- ChatGPT – pomaga przygotować materiały, scenariusze zajęć czy nawet symulacje rozmów, które uczniowie mogą analizować i odgrywać.
- ElevenLabs – umożliwia przekształcenie tekstu na mowę – przydatne narzędzie zarówno dla nauczyciela, jak i dla uczniów charakteryzujących się zróżnicowanymi stylami uczenia się.
Warto również położyć nacisk na edukację cyfrową. Zamiast stawiać zakazy, korzystniej jest wskazywać uczniom korzyści płynące z dbania o higienę cyfrową. To świetna okazja, by pokazać, jak rozpoznawać fake newsy, chronić dane i budować świadomie swój wizerunek w sieci. To nieodzowna część współczesnej edukacji zdrowotnej.
Nowa rola nauczyciela
Wrażliwość nauczyciela na potrzeby uczniów, ich kondycję psychiczną oraz uważność na sygnały płynące z klasy to dziś fundament skutecznego nauczania. Empatia, elastyczność i wsparcie są równie ważne jak przygotowanie merytoryczne.
Nauczyciel edukacji zdrowotnej stanie się dla uczniów przewodnikiem po świecie szeroko pojętego zdrowia. Może doczekamy się nowego określenia: „pani od zdrowia”, „pan od zdrowia”, „pan/pani zdrówko”?
Niech to będzie powód do dumy. Edukacja zdrowotna to nie tylko nowy przedmiot. To inicjatywa, która ma prowadzić do stworzenia zdrowszego i bardziej odpowiedzialnego społeczeństwa.
Państwo „od zdrowia” – do dzieła!
